“QARTËSIMI I NJË GRUPI IDESH E BINDJESH TË BESIMTARËVE”, EL KERAXHIKIJ

 

Imam Ebul Fet’h Esh Shejkh Muhamed ibn Ali El Keraxhikij Et Tarabulsij shkroi një botim të shkurtër, në lidhje me ideologjitë imamite dhe e titulloi “El bejan an xhumeli i’tikadi ehlil imanij”.

Në këtë botim ai ka thënë:

“O vëlla im, Allahu të lumturoftë e të përkrahtë ty me mirësitë e me ndihmat e Tij! Më pyet që të të vërtetoj ty disa prej doktrinave të besimatërve shi’itë dhe detaje nga medh’hebi dhe këto sqarime të jenë bazat e atyre që duan të udhëzohen, të jenë si kujtesë për ty e t’i përdorësh si këshillë për kërkuesin e tyre. Unë do ta përmbledh ty thënien e do ta shkurtoj atë, në mënyrë që të jetë sa më afër e sa më e lehtë për kujtesën tënde. Do t’i transmetoj ato me metodikat e të rinjve. Suksesi im nuk vjen veçse me ndihmën e Allahut. Ato çështje janë si vijon:

 

NJËSIMI I ALLAHUT TË MADHËRUAR

 

Dije se është detyrim për çdo mukel’lef, (Mukel’lef është personi që ka arritur moshën madhore në të cilën është i detyruar të kryejë detyrat e ngarkuara nga Allahu i Madhëruar.) që të besojë bindshëm në krijimin e gjithësisë me gjithçka në të. Të besojë se nuk ka pasur asgjë para ekzistencës së saj. Të besojë bindshëm se Allahu është krijuesi i gjithësisë, i trupave, i formave e i objekteve, me përjashtim të veprave të robve, të realizuar prej tyre. Ato janë të tyret e jo të Allahut të Lartësuar. Të besojë bindshëm se Allahu është i Hershëm e i Vetëm. Nuk ka të vjetër përveç Tij.

 

Ai është ekzistent e nuk shuhet, i përhershëm që nuk mbaron. Ai është diçka, por jo si gjërat. Nuk është i ngjashëm me krijesat ekzistuese. Nuk lejohet për të ajo që lejohet për krijesat. Ka cilësi që i përkasin vetëm Atij dhe nuk kanë kuptim për të tjerët, që janë: qenia e Tij i Gjallë, i Gjithëditur, i Hershëm pa fillim e pa mbarim. Është në dijeni për gjallesat, përpara krijimit të tyre. Atij nuk i fshihet asgjë prej tyre.

 

DREJTËSIA E ALLAHUT TË MADHËRUAR

 

Ai ka cilësitë vepruese (sifatul ef’ali). Në të vërtetë, këto cilësi nuk lejohet t’i shtohen Allahut, veçse pas veprimit të Tij. Ato cilësi janë cilësitë me të cilat Ai përshkruan veten e Tij: Krijues, Furnizues, Dhurues, Mëshirues, Posedues, Folës e të ngjashme me to. Ai ka cilësi, me të cilat ka përshkruar Veten e Tij, ku dëshiron dhe urren, kënaqet dhe zemërohet.

 

Dëshira e Allahut të Madhëruar për një vepër është vetë vepra e dëshiruar në vetvete, ndërsa dëshira e Tij për veprimin e dikujt tjetër është urdhri për këtë vepër. Kështu që, në këtë rast, nuk është i vërtetë emërtimi i Tij me dëshirën e vërtetë, pra, është një metaforë gjuhësore. Zemërimi i Allahut tregon ekzistencën e ndëshkimit të Tij e kënaqësia e Tij tregon për ekzistencën e shpërblimit të Tij. Ai nuk është i vendosur në një vend të caktuar e nuk perceptohet me asnjë prej shqisave.

 

Allahu Fuqiplotë është i zhveshur prej të këqijave. Nuk u bën padrejtësi njerëzve, edhe pse e ka mundësinë për një gjë të tillë, sepse Ai është në dijeni të shëmtisë së padrejtësisë dhe është i panevojshëm nga kryerja e saj (padrejtësisë). Thënia e Tij është e vërtetë. Premtimi i Tij është i vërtetë, nuk e ngarkon krijesën jashtë fuqisë së tij. Nuk ua ndalon atyre veprën e mirë, që të përfitojnë prej saj. Nuk urdhëron me atë që nuk dëshiron e nuk ndalon nga ajo që dëshiron. Allahu Krijues i krijoi krijesat për interesin e tyre, duke i ngarkuar ato për hir të pozitave të përfitimit të tyre. Shmangu ngarkesën e tyre me barra të rënda, duke vepruar me gjërat më të dobishme për to. Allahu u dha atyre (krijesave) mundësinë përpara se t’i ngarkonte dhe u dhuroi atyre logjikën e dallueshmërinë.

 

Aftësia e forca vlen kur vepron me të e kundër saj në vend të saj. E drejta, të cilën duhet ta njohësh Atë, perceptohet me dy gjëra, që janë: logjika (mendja) e dëgjimi (veshi). Ngarkimi logjik nuk mohon ngarkimin dëgjimor. Allahu i Lartësuar ka krijuar për njerëzit në çdo kohë dëgjues që janë Profetët e Tij dhe i ka bërë ata argument mes tyre (njerëzve) dhe Allahut, duke i lajmëruar ata përmes rrugës së argumentimit logjik e duke u mësuar atyre ato që nuk i dinin. Të gjitha argumentet e Allahut të Lartësuar janë të rrethuara me dituri për çdo gjë që kanë pasur nevojë njerëzit.

 

Vërtet, ata ishin të mbrojtur prej gabimeve e lëkundjeve me një mbrojtje të zgjedhur. Allahu i dalloi ata nga krijesat e Tij, duke i bërë mëkëmbës të çuarjes në vend të së drejtës së Tij. Ai i pajisi ata me mrekulli, në mënyrë që njerëzit t’u besojnë atyre, lajmeve e shpalljeve.

 

Vërtet, ata ishin robër të krijuar, njerëz që hanin e pinin, flinin e ringjalleshin me ringjalljen e Tij, vdisnin me ardhjen e vdekjes prej Tij. Dhimbjet që u shkaktoheshin, ishin të lejuara për ta. Ka pasur prej tyre që janë vrarë, kanë vdekur, nuk kishin forcë ndaj krijesës e as furnizim, nuk e njihnin të fshehtën, me përjashtim të asaj që u mësoi Krijuesi i tyre. Vërtet, thëniet e tyre janë të sakta dhe gjithçka që ata kanë sjellë, është e drejtë dhe e vërtetë.

 

PROFETËSIA E PËRGJITHSHME DHE E VEÇANTË

 

Profetët më të mirë janë ata të vendosmërisë së lartë (ulul azmi). Ata janë pesë: Nuhu, Ibrahimi, Musai, Isai e Muhamedi (Paqja e Allahut qofshin mbi të gjithë ata!) dhe se Muhamed ibn Abdullahu (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi familjen e tij!) është Profeti më i mirë nga të gjithë, më i miri i të parëve e të fundit. Ai është vula e Profetëve. Vërtet, baballarët e tij janë prej Ademit (Paqja qoftë mbi të!) deri te Abdullah ibn Abdul Mutalibi (Allahu qoftë i kënaqur me të!), që të gjithë kanë qenë besimtarë, monoteistë ndaj Allahut të Lartësuar. Gjithashtu, e njëjta gjë është edhe për Ebu Taliibn (Allahu qoftë i kënaqur me të!).

 

Çdo mukel’lef duhet të besojë bindshëm se Allahu i Lavdëruar e ka nderuar Profetin e Tij (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi familjen e Tij!) me ajetet e argumentet më inteligjente, me mrekullitë më të mrekullueshme. Në pëllëmbën e tij bënin tespih guralecët.

Ndërmjet gishtërinjve të tij buronte ujë. Shumë fakte të tjera si këto na kanë mbërritur nga lajmet dhe transmetimet e ndryshme. Dijetarët janë bashkuar për saktësinë e tyre. Më pas erdhi me Kur’anin e qartë, me anë të të cilit i mrekulloi dëgjuesit dhe jobesimtarët ishin të paaftë të sillnin një të ngjashëm me të.

 

Vërtet, Kur’ani është fjala e Zotit të botëve. Ai është krijesë dhe nuk është i hershëm. Duhet të jemi të bindur se gjithçka që përmbajnë ajetet e tij në aparencë siç janë: ngjashmëria e Allahut të Lartësuar me krijesën e Tij, apo Allahu i Madhëruar i detyron ata në bindje e nënshtrim ndaj Tij, apo në bërjen e mëkateve, apo shpie në rrugë të humbur disa prej tyre, të gjitha këto nuk lejohet mbartja e tyre nga ana e dukshme e sipërfaqësore.

 

Për to ka komentime e shpjegime, që përshtaten me arsyet e atyre që cekëm më parë te cilësitë e Allahut të Lartësuar e të Profetëve të Tij. Nëse mukel’lefi njihet me kuptimet e tyre, atëherë është në rregull e, nëse jo, le t’i konsiderojë ato nga ajetet me kuptim të tërthortë.

 

Për to ka një komentim të përshtatshëm. Dëshmojnë për të ato që dëshmojnë arsyeja dhe ajetet e Kur’anit me kuptim të drejtpërdrejtë. Në Kur’an ka ajete me kuptim të drejpërdrejtë dhe të tërthortë, të vërteta e metaforike, abrogues dhe i abroguari, të veçanta e të përgjithshme.

 

Çdo mukel’lef duhet të besojë bindshëm në të gjithë engjëjt (melekët) e Allahut. Prej tyre janë Xhibrili dhe Mikaili, të dy këta janë prej engjëjve fisnikë, ashtu siç janë Profetët ndërmjet njerëzve. Xhebraili është shpirti besnik, që zbriti me Kur’anin te zemra e Muhamedit (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi familjen e Tij!), vulës së Profetëve. Ai vinte me Shpallje nga Zoti i botëve.

 

Detyrimisht, duhet të jesh i vendosur se kushtetuta islame, me të cilën erdhi Muhamedi (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi familjen e Tij!) është shfuqizuese e atyre legjislacioneve që u patën ardhur Profetëve të mëparshëm.

 

Duhet të kapemi me të e të veprojmë me obligimet e saj. Kjo është feja e Allahut, e qëndrueshme dhe e përhershme deri në kolapsimin e kësaj bote e çfarë ka në të. Nuk ka të lejuar, me përjashtim të asaj që është lejuar dhe nuk ka të ndaluar, me përjashtim të asaj që është ndaluar. Nuk ka detyrim, me përjashtim të asaj që është detyruar dhe as adhurim, me përjashtim të atij që është detyruar.

 

Ai që shmanget prej emrit dhe kapet me tjetër përveç emrit të Allahut të Lartësuar, është mohues e i humbur, i përhershëm në zjarr, edhe sikur të shpenzojë në adhurim sa mundësi që të ketë. Vërtet, ai që e shfaq vendosmërinë me dy dëshmitë, është mysliman. Ai që e vërteton atë me zemër nuk dyshon në detyrimin që Profeti Muhamed (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi familjen e Tij!) erdhi me të, është besimtar.

 

Prej kushteve të detyrueshme të besimit është veprimi me detyrimet e domosdoshme, kështu që çdo besimtar, është mysliman dhe jo çdo mysliman është besimtar. Thënia e Allahut të Lartësuar:

“Vërtet feja e pranuar te Allahu është Islami.”, (Sure “Ali Imran”, ajeti 19) ka pasur si qëllim Islamin e saktë e të plotë, ku myslimani të jetë me të njohës, besimtar, i ditur me detyrimet dhe i bindur.

 

IMAMATI DHE HALIFATI

 

Duke u bazuar në argumentet e Allahut të Lartësuar, pas të Dërguarit të Tij (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi familjen e Tij!), ata që do jenë halifë, mbrojtës e ruajtës së legjislacionit të Tij, Imamët e ymetit të tij, janë dymbëdhjetë imamët nga Ehli Bejti i Profetit Muhamed (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi familjen e Tij!).

 

I pari i tyre është vëllai i tij, djali i xhaxhait të tij, bashkëshorti dhe burri i vajzës së tij, Fatime Zahrasë dhe pasardhësi i tij për ymetin e tij, Ali ibn Ebu Talib, Prijësi i besimtarëve. Pastaj El Hasan ibn Ali Ez Zekij, El Hysejn ibn Ali Esh Shehijd, Ali ibn El Hysejn Zejnul Abidijn, Muhamed ibn Aliu, gjeniu i shkencave, Xha’fer ibn Muhamed Es Sadik, Musa ibn Xha’fer El Kadhim, Ali ibn Musa Err Rrida, Muhamed ibn Ali Et Tekij, Ali ibn Muhamed El Muntexhib, El Hasan ibn Ali El Hadij, pasardhësi vepërmirë, i biri i Hasanit El Mehdij (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi të gjithë ata së bashku!).

 

Nuk ka imamet pas të Dërguarit të Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi familjen e tij!) veçse për ta. Nuk lejohet të merret në fe veçse prej tyre, si dhe marrja e njohurive fetare duhet të bëhet veçse prej tyre. Ata kanë dituri të plotë dhe janë të pagabueshëm ndaj mëkateve, ata janë si Profetët (Paqja qoftë mbi ta!). Ata janë krijesat më të mira, pas të Dërguarit të Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi familjen e tij!). Imameti i tyre ka ardhur me tekst prej Allahut, në mënyrë të sigurt e të qartë.

 

I lavdëruar qoftë Allahu, që u bëri të qartë atyre ajetet dhe argumentet. U mësoi atyre shumë prej të fshehtave e çështjeve të së ardhmes. Nuk janë njohës të të gjitha të fshehtave dhe nuk kishin dituri për gjithçka që u kishte mësuar Allahu i Lartësuar. Qerametet që u shfaqeshin atyre ishin vepër e Allahut, nuk ishte prodhim i tyre.

 

Allahu i Madhëruar i fisnikëroi me to. Vërtet, ata janë njerëz të krijuar, nuk krijojnë e as furnizojnë, hanë e pinë, kanë gra, ndiqen nga dhimbjet e sëmundjet, kërkojnë siguri, kanë frikë e frikësohen. Ka prej tyre që janë vrarë e janë zënë rob. Imami i kësaj kohe është Mehdiu ibn El Hasan El Hadij. Ai është argument mbi botët. Vula e imamëve të pastër. Nuk ka imamet askush pas imametit të tij. Nuk ka shtet pas shtetit të tij. Ai është i fshehtë për të dashurit e tij, një fshehje e detyrueshme nga frika e njerëzve të humbur, por te Allahu i Lartësuar kjo fshehje ka mirësi e dobi. 

 

Gjatë kohës së fshehjes, atij i lejohet ta paraqesë veten e tij te disa njerëz. Allahu i Lartësuar dhe i Lavdishëm do ta shfaqë atë në kohën që do Ai, bën për të ndihmës e sahabë, që ta shtrojë fenë me të e ta pastrojë tokën. T’i shkatërrojë të humburit. Ta ngrejë shtyllën e Islamit e feja të bëhet e gjitha për Allahun. Allahu i Lartësuar dhe i Lavdishëm, në momentin e shfaqjes së tij, do t’i dhurojë disa shenja. Atij do t’i vinë disa mrekulli të jashtëzakonshme.

 

Do të ringjallen për të disa të vdekur. Kur të vijë te njerëzit, që e di Allahu i Madhëruar, do të qëndrojë për një kohë të caktuar, e Allahu do ta vdesë. Pastaj tij nuk zgjat shumë koha, derisa të vijë Ora (Kijameti), pastaj vdekja e atyre njerëzve që kanë mbetur e pas kësaj Ringjallja.

 

Imami më i mirë është Prijëi i besimtarëve, Ali ibn Ebu Talib (Paqja qoftë mbi të!) dhe nuk lejohet të thirret kush tjetër përveç tij me këtë emër, Prijësi i besimtarëve. Ndërsa për imamët e tjerë (Paqja qoftë mbi ta!) thuhet: Imamë, halifë, evsija, huxhexh. Edhe nëse në realitet janë princa të besimtarëve, atyre nuk u është ndaluar ky emër, për hir të kuptimit të tij, sepse një gjë e tillë ndodh në të vërtetë, por janë të ndaluar nga termi i tij për Princin e besimtarëve, Ali ibn Ebu Talibi (Paqja qoftë mbi të!).

Imami më i mirë, pas Prijësit të besimtarëve, Ali ibn Ebu Talibi, është djali i tij, Hasani e pastaj Hysejni (Paqja qoftë mbi ta!). Pas Hysejnit janë imamët e tjerë pas tij, ashtu si ka ardhur në transmetimet e që është vërtetuar me njohje.

 

Më i miri i mbetur pas Hysejnit, është imami i kohës, El Mehdi (Allahu i Lartësuar e shpejtoftë daljen e tij fisnike!). El Mehdi (Allahu i Lartësuar e shpejtoftë daljen e tij fisnike!) është ai, për të cilin i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi familjen e tij!) ka thënë:

 

“Edhe sikur të mos ketë mbetur nga jeta e kësaj bote veçse një ditë, Allahu i Lartësuar do ta zgjaste atë ditë, derisa të shfaqte në të një burrë prej gjenezës time. Emri i tij përkon me emrin tim. Ai do ta mbushë këtë botë me drejtësi e dinjitet, ashtu siç është mbushur me mizori e shthurje.”

(Këtë hadith, si dhe shembujt e tij, i transmeton Ibn Khaldun, në hyrje të kapitullit të pesëdhjetë e dytë, nga Tirmijdhiu dhe Ebu Daudi, me ndryshim në disa terma të tij. Transmetoi rreth tridhjetë e dy hadithe. Në fillim të faqes 311 thuhet: “Një grup imamësh i nxorën hadithet e Mehdiut. Disa prej tyre janë: Et Tirmijdhij, Ebu Daud, El Bezaz, Ibn Maxha, El Hakim, Et Tabaranij, Ebu Ja’la El Meusalij duke përmendur zinxhirin e transmetimit nga një grup sahabësh, si: Aliu, Ibn Abasi, Ibn Omeri, Talha, Ibn Mesud, Ebu Hurejra, Enes, Ebij Saijd El Khuderij, Umu Hubejbe, Umu Seleme, Theubani, Kurretu ibn Ijasi dhe Ali El Hilaliji.)

 

Emri i tij përkon me emrin e të Dërguarit të Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi familjen e tij!). Sidoqoftë, ndalimi është transmetuar për termin. Nuk na lejohet ta teprojmë me thënien se ai është Mehdiu, i prituri, vendosësi i së drejtës, pasardhësi vepërmirë, imami i kohës, argumenti e fakti i Allahut ndaj krijesave.

 

Është e domosdoshme të bindemi se Allahu ka detyruar njohjen e imamëve (Paqja qoftë mbi ta!) ndaj të gjithëve, bindjen ndaj tyre, ndjekjen e tyre, ndjekjen e rrugës së tyre, shfajësimi prej armiqve të tyre e mizorëve të tyre. Nuk plotësohet besimi veçse me ndjekjen e evlijave të Allahut dhe me kundërshtimin e armiqve të tyre.

 

NË PENDIM, TUBIM DHE RINGJALLJE

 

Duhet të kemi bindjen se Allahu shton e pakëson në furnizime e në zgjatje të jetës. Vërtet, Ai nuk e furnizon robin veçse me atë që është hallall dhe e mirë. Porta e pendimit është e hapur për atë që e kërkon atë, që është pendimi i mëkateve të mëparshme dhe vendosmëria për t’i lënë ato vese me të cilat është mësuar.

Pendimi është fshirës i mëkateve të paraprira, nga të cilat robi është penduar. Lejohet pendimi i shmangies, nëse i penduari është disident në një vend tjetër, jo të ngjashëm me të, si dhe ka shpërblim për pendimin. Mbi të bie mëkati, për aq kohë sa është koha e qëndrimit të tij atje. Allahu e pranon pendimin me mirësinë e bujarinë e Tij.

 

Kjo nuk është domosdoshmëri e pranimit të saj në mendje përpara premtimit, por që mësohet me të dëgjuar. Duhet të jesh i bindur, se Allahu i Lartësuar i vdes robtë e tij dhe i ringjall ata pas vdekjes për Ditën e Takimit.

 

Llogaria është e drejtë, edhe dënimet, gjithashtu, edhe Xheneti, edhe zjarri e ndëshkimi. Bërësit e mëkateve që e njohin Allahun, të Dërguarin e Tij, imamët e pastër, që besojnë në ndalimin e bërjes së mëkateve dhe e zvarrisin kërkimin e pendimit prej tyre, ata janë mëkatarë të shthurur. Porse kjo nuk i zhvesh ata nga emri i besimit dhe as nuk i zhvesh ata nga emri i Islamit."

 (Këtë e deklaron Shejkh El Mufijd, profesori i Shejkh El Keraxhikijit, në librin e tij “Euailul Mekalat”, në faqen 48, dhe ia ka atribuuar këtë dakordësisë së imamijëve. Ndërsa khavarixhët i ka quajtur bërësit e mëkateve të mëdha, politeistë e qafirë. El Hasan El Basriu, profesori i Uasil ibn Atait dhe i Umer ibn Ubejdit, i ka quajtur ata hipokritë. Uasil ibn Ata i ka vendosur ata ndërmjet dy pozitave, duke thënë se ata janë “fusak”, që nuk janë as besimtarë, as qafirë e as munafikin, hipokritë.)

 

Ata e meritojnë ndëshkimin për mëkatin e tyre, si dhe sevapin për njohjen e Allahut, të Dërguarit të Tij (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi familjen e tij!) dhe të imamëve pas tij (Paqja qoftë mbi ta!). Çështja e adhurimeve të tyre që bëjnë pas pendimit, i kthehet Krijuesit të tyre. Nëse i fal ata, kjo për arsye të mirësisë e të mëshirës së Tij e, nëse i ndëshkon ata, kjo për arsye të drejtësisë e të mençurisë së Tij. Allahu i Lartësuar ka thënë:

“Ka edhe të tjerë që janë lënë në pritje të vendimit të Allahut, a do t’i dënojë apo do t’ua pranojë pendimin.” (Sure “Et Teube”, ajeti 106)

 

Ndëshkimi i mëkatarëve, nëse Allahu i Lartësuar dëshiron, nuk është i përhershëm, por ka një fund për të. Pas saj ata futen në Xhenet. Kjo nuk përfshin ata të cilëve u është premtuar përhershmëria në dënim. Falja nga Allahu i Lartësuar shpresohet për gjynahqarët besimtarë. El Mu’teziletu kanë gabuar kur i kanë quajtur “murxhie” ata që kërkojnë falje, por duhet të quhen “raxhian”. Nuk është e udhës të ndërpritet falja, por që të ketë vetëm lutje. Të besojë se ndërmjetësimi (shefeati) i të Dërguarit të Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi familjen e tij!) dhe i imamëve pas tij (Paqja qoftë mbi ta!) është i pranuar Ditën e Kijametit. Këtë ndërmjetësim e shpresojnë besimtarët, të cilët  kanë bërë gjynahe. Gjithsesi, nuk lejohet që njeriu të jetë i prerë se ai do të fitojë ndërmjetësimin sido që të jetë.

 

Besimtari duhet të qëndrojë ndërmjet frikës dhe shpresës. Të besojë se besimtarët që kanë ikur nga kjo botë dhe nuk kanë mëkatuar, në Ditën e Ringjalljes, për ta urdhërohet Xheneti, pa llogari. Të gjithë qafirët (mohuesit) e politeistët, që nuk kanë bazat e besimit, në Ditën e Ringjalljes, për ta urdhërohet Xhehenemi, pa llogaridhënie.

 

Por në llogari merret ai që ka përzier punën e mirë me punën e keqe dhe që njihen si të panënshtruar (el usatu). Profetët e Allahut dhe imamët e Tij, në Ditën e Ringjalljes, janë përgjegjësit për llogarinë, me lejen e Allahut. Argumenti i banorëve të çdo periudhe kohore merr përsipër çështjen e “kopesë” së tij, që ka qenë në kohën e tij.

 

Zotëria ynë, i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi familjen e tij!) dhe dymbëdhjetë imamët pas tij (Paqja qoftë mbi ta!) janë burimi i njohjeve. Nuk do hyjë njeri në Xhenet, veçse ai që i njeh ata dhe e njohin atë. Nuk hyn në zjarr, veçse ai që i ka mohuar ata dhe e mohon atë.

 

I Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi familjen e tij!) merr në llogari banorët e kohës së tij. Po kështu, edhe çdo imam pas tij. El Mehdiu (Allahu i Lartësuar e shpejtoftë daljen e tij fisnike!) është ai që qëndron për banorët e kohës së tij e që merr në pyetje ata të kohës së tij. Peshoret që vendosen në Ditën e Ringjalljes, nënkuptojnë ngritjen e drejtësisë në llogaridhënie. Drejtësia në gjykim e paanësi është me kuptimin 

 

 figurativ e jo real, siç mendojnë disa nga masat për peshoren me dy krahët e saj. Rruga e drejtë në këtë botë është feja e Muhamedit (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi familjen e tij!) dhe e familjes së tij (Paqja qoftë mbi ta!), kurse në Botën Tjetër është rruga e Xhenetit. Përsa u përket fëmijëve, budallenjve dhe njerëzve me të meta mendore, parapëlqehet që në Ditën e Ringjalljes të plotësohet mendja e tyre e të hyjnë në Xhenet. Lumturia e banorëve të Xhenetit lidhet në mënyrë të përhershme e pa shkëputje. Ndërsa ndëshkimi i politeistëve e i qafirëve lidhet në mënyrë të përhershme me zjarrin. Detyrimisht që njohuritë fetare në kohën e fshehjes (el gajbetu) duhet të merren nga argumentet logjike, nga Libri i Allahut të Lartësuar, si dhe lajmet e transmetuara nga i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi familjen e tij!), me zinxhir transmetimi të pashkëputur, dhe nga imamët (Paqja qoftë mbi ta!) si dhe vendimi unanim (el ixhmau), i marrë nga imamijtë (Shiat), i cili është argument.

(Ajo që përmendet këtu është mendimi i përbashkët i imamijve, si: Sherijf Murteda, Ibn Zehre, Ibn Berraxh, Et Tubrusij, Ibn Idrijs, etj. Të gjithë këta nuk e merrnin në konsideratë lajmëtarin e vetëm, nëse nuk ishte i pastër dhe i pagabueshëm, pavarësisht qenies së tij të shoqëruar me një shembull analog logjik apo të shpallur. E rëndësishme për ta ishte konsiderimi i lajmit si shkencor, edhe po të ishte i miratuar një zëri apo argument logjik. Madje El Mufijd, deklaron te libri i tij “Euailul Mekalat” se nuk duhet të punojmë fare me lajmin e vetëm. Por siç njihet te imamijtë (Shiat), madje edhe te vendimi unanim i dijetarëve të mëvonshëm konsiderimin rregullsinë e një lajmi të vetëm, kur ai argumentohet me argument. Gjithsesi, nga të dy grupet, në librat burimorë, ka argumente për pretendimet e mësipërme.)

 

Përsa i përket kohës së shfaqjes së Imamit (Allahu i Lartësuar e shpejtoftë daljen e tij fisnike!), në atë kohë ai do të jetë streha e lehtësimit të problemeve dhe thirrës drejt logjikës, ashtu siç ishte i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi familjen e tij!). Nuk lejohet nxjerrja e dispozitave, me anë të analogjisë apo të ixhtihadit.

(Me fjalën ixhtihad, këtu nuk nënkuptojmë nxjerrjen e dispozitave legjislative bazuar në argumentet e detajuara, por nënkuptojmë nxjerrjen e dispozitave bazuar te mendimi personal, apo te analogjia (el kijasu), apo te el istihsanu, pa u mbështetur te bazat e shtyllat, me anë të të cilave vërtetohet ligjërisht argumentimi i tij.)

 

Ndërsa të logjikshmet futen te analogjia (el kijasu) dhe te ixhtihadi. Është detyrë e çdo intelektuali që të mos bindet me imitim në parimet e fesë. Ai duhet të ndjekë rrugën e meditimit e të arsyetimit. Mendimi i tij për fenë të mos jetë më i pakët se mendimi i tij për jetën e kësaj bote. Përderisa ai, për jetën e kësaj bote, ruhet, mbrohet, mendon e mediton, duke marrë në konsideratë analizimin me trurin e tij e duke argumentuar me logjikën e tij, atëherë, në lidhje me çështjen e fesë së tij, duhet të jetë shumëfish më tepër i angazhuar se në rastin e parë.

 

Përgjegjësia në çështjen e fesë duhet të jetë më e madhe se në çështjet e kësaj bote. Detyrimisht ai duhet të mos i besojë logjikës, me përjashtim të asaj që saktësohet në të drejtën (e një vendimi legjislativ) e tij. Të mos pranojë dëgjueshmëritë, me përjashtim të rasteve, kur vërtetohet besnikëria e atij (personit që e ka transmetuar).

 

 E lusim Allahun që të na japë sukses e të mos na e ndalojë shpërblimin e kërkimeve shkencore si bindje ndaj Tij. Sapo u vërtetua për ty, o vëllai im, ato që më kërkove. Mendoj se i rashë shkurt dhe nuk u zgjata shumë. Ato që kam përmendur janë thelbi i atyre që kam lënë. Falënderimi i takon vetëm Allahut, si dhe bekimi e paqja e Tij qofshin mbi zotërinë tonë, Profetin Muhamed (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të dhe mbi familjen e tij!) dhe mbi familjen e tij.

(Autori ka bërë një shtjellim të përshkallëzuar në librin e tij me vlerë “Kenzul Feuaid”. Shiko faqet 240-252)